Công nghiệp văn hóa (CNVH) được xác định là một trong những giải pháp đột phá để chuyển hóa văn hóa từ vai trò "nền tảng tinh thần" thành "nguồn lực và động lực" thực sự cho phát triển kinh tế - xã hội.

I. Vai trò chiến lược của công nghiệp văn hóa (CNVH)

Công nghiệp văn hóa là ngành sản xuất hàng hóa và dịch vụ dựa trên nền tảng sáng tạo, bản sắc và sở hữu trí tuệ, có khả năng tạo ra giá trị kinh tế cao.

1. Tạo giá trị gia tăng và đóng góp GDP

CNVH không chỉ là hoạt động văn hóa thuần túy mà còn là một lĩnh vực kinh tế mang lại hiệu quả cao.

- Chuyển đổi nhận thức: Chuyển đổi từ coi văn hóa là "chi phí" sang coi văn hóa là "tài sản" và "nguồn vốn".

- Đóng góp vào GDP: Mục tiêu của Chính phủ là đưa CNVH đóng góp ngày càng lớn vào GDP (mục tiêu gần nhất là 7% GDP), vượt qua mức 4,04% ghi nhận năm 2022.

- Đa dạng hóa kinh tế: Giúp tái cơ cấu kinh tế, giảm sự phụ thuộc vào các ngành công nghiệp truyền thống bằng cách tận dụng lợi thế sáng tạo và bản sắc độc đáo của dân tộc.

2. Nâng cao sức cạnh tranh Quốc gia

CNVH là công cụ mềm hiệu quả nhất để quảng bá hình ảnh quốc gia và nâng cao vị thế trên trường quốc tế:

- Thương hiệu quốc gia: Xuất khẩu các sản phẩm văn hóa (phim ảnh, âm nhạc, nghệ thuật, ẩm thực, du lịch văn hóa...) là cách hữu hiệu để giới thiệu giá trị Việt Nam, tạo ra sức hấp dẫn về du lịch và đầu tư.

- Phát huy "Sức mạnh mềm": Sử dụng văn hóa để tạo ra sự ảnh hưởng tích cực, nâng cao sức cạnh tranh và khả năng hội nhập quốc tế.

3. Tạo việc làm và phát triển xã hội bền vững

- Việc làm chất lượng cao: CNVH đòi hỏi nguồn nhân lực sáng tạo, có trình độ chuyên môn cao, từ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới, thúc đẩy phát triển kinh tế tri thức.

- Phát huy giá trị: Khi các giá trị văn hóa, di sản được khai thác thương mại hiệu quả, chúng sẽ được bảo tồn, phục hồi và phát huy tốt hơn.

II. Giải pháp xây dựng và phát triển Công nghiệp Văn hóa tại Nghệ An

Nghệ An là tỉnh có bề dày lịch sử, văn hóa phong phú với hệ thống di sản vật thể và phi vật thể đồ sộ, là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Việc phát triển CNVH tại Nghệ An cần tập trung vào việc khai thác tối đa những lợi thế đặc trưng này.

1. Hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù

- Cơ chế đầu tư: Xây dựng cơ chế ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân đầu tư vào các lĩnh vực CNVH (như thuế, đất đai, vốn vay).

- Quỹ hỗ trợ sáng tạo: Thành lập quỹ phát triển CNVH của tỉnh để tài trợ cho các dự án khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, công nghệ thông tin.

- Cải cách hành chính: Đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, hấp dẫn đầu tư tư nhân và FDI vào CNVH.

2. Khai thác đặc trưng văn hóa bản địa

Tập trung vào các lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh cao, gắn với di sản và thương hiệu xứ Nghệ:

- Du lịch Văn hóa và di sản (Lĩnh vực trọng điểm):

- Phát triển chuỗi sản phẩm du lịch chất lượng cao gắn với Di tích Quốc gia đặc biệt Kim Liên và Khu di tích lưu niệm Nguyễn Du (Hà Tĩnh - kết nối liên vùng).

- Tổ chức các sự kiện lễ hội văn hóa đặc sắc như Lễ hội Làng Sen, khai thác giá trị Ví Giặm Nghệ Tĩnh (Di sản Văn hóa Phi vật thể thế giới) vào các chương trình biểu diễn nghệ thuật thường xuyên.

- Phát triển các tuyến du lịch trải nghiệm văn hóa ẩm thực địa phương (như giò me, cháo lươn) và làng nghề truyền thống.

-Nghệ thuật Biểu diễn và Điện ảnh:

- Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, khuyến khích các đơn vị nghệ thuật xây dựng kịch bản, chương trình nghệ thuật dựa trên chất liệu dân ca, lịch sử, truyền thuyết xứ Nghệ để tham gia thị trường trong nước và quốc tế.

- Hỗ trợ sản xuất các tác phẩm điện ảnh, phim tài liệu, phim ngắn về đất và người Nghệ An.

3. Phát triển nguồn nhân lực sáng tạo

Đây là yếu tố "cốt lõi" quyết định sự thành công của CNVH.

- Đào tạo chuyên môn: Liên kết với các trường đại học, cao đẳng trong và ngoài tỉnh để mở các ngành đào tạo về quản lý văn hóa, kinh tế sáng tạo, thiết kế mỹ thuật ứng dụng, truyền thông đa phương tiện.

- Thu hút nhân tài: Có chính sách ưu đãi, thu hút các chuyên gia, nghệ sĩ, nhà thiết kế, người làm công nghệ sáng tạo từ các trung tâm lớn (Hà Nội, TP.HCM) về làm việc tại Nghệ An.

- Xây dựng không gian sáng tạo: Phát triển các không gian làm việc chung, trung tâm ươm tạo tài năng văn hóa - nghệ thuật để thúc đẩy sự kết nối và hợp tác giữa các cá nhân, tổ chức sáng tạo.

Kết luận:

Việc phát triển Công nghiệp Văn hóa tại Nghệ An không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là con đường hiệu quả để biến tiềm năng văn hóa trở thành sức mạnh kinh tế. Để thành công, Nghệ An cần tập trung đồng bộ vào ba trụ cột: Hoàn thiện thể chế, Khai thác bản sắc di sản đặc trưng và Phát triển nguồn nhân lực sáng tạo.