Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động toàn cầu, giáo dục nghề nghiệp (GDNN) đang thực hiện những bước chuyển mình mạnh mẽ,. Theo báo cáo mới nhất, hệ thống GDNN không chỉ chú trọng quy mô mà còn tập trung vào chất lượng chuẩn quốc tế, chuẩn bị sẵn sàng cho nguồn nhân lực trong các lĩnh vực công nghệ cao.
1. Những thành tựu vượt trội và vị thế quốc tế
Chất lượng đào tạo nghề của Việt Nam đã có những bước tiến nhảy vọt, khẳng định vị thế trong khu vực:
- Top 4 ASEAN: Theo Chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu (GCI) 2023, chất lượng đào tạo nghề của Việt Nam tăng 8 bậc, xếp thứ 4 trong khu vực ASEAN (chỉ sau Singapore và Indonesia),.
- Hiệu quả đào tạo thực tế: Trên 80% người học có việc làm ngay sau tốt nghiệp, trong đó 70-75% làm đúng ngành nghề đào tạo. Tại các cơ sở uy tín, tỷ lệ này đạt mức tuyệt đối 100%,.
- Kết quả tuyển sinh ấn tượng: Năm 2024, cả nước tuyển sinh được 2,43 triệu người. Đến tháng 9/2025, mạng lưới cơ sở GDNN đã mở rộng lên 1.163 đơn vị với tỷ lệ tuyển sinh đạt 107% kế hoạch,.
2. Bước ngoặt về quản lý và mô hình đào tạo mới "Trung học nghề"
Hệ thống GDNN đang đứng trước những thay đổi mang tính lịch sử về mặt thể chế:
- Chuyển giao quản lý: Kể từ ngày 01/3/2025, chức năng quản lý nhà nước về GDNN sẽ chính thức được chuyển giao từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sang Bộ Giáo dục và Đào tạo để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ.
- Ra đời mô hình Trung học nghề (THN): Theo Luật GDNN sửa đổi, cấp THN sẽ được bổ sung tương đương cấp THPT,. Mô hình này dành cho học sinh tốt nghiệp THCS, kéo dài 3 năm, tích hợp giữa kiến thức văn hóa phổ thông cốt lõi và chuyên môn nghề nghiệp,.
- Cơ hội liên thông: Người tốt nghiệp THN có thể tham gia ngay thị trường lao động hoặc học lên Cao đẳng, Đại học với cơ chế miễn giảm khối lượng kiến thức đã tích lũy,.
3. Đổi mới chương trình theo chuẩn quốc tế và chuyển đổi số
Các cơ sở GDNN đang chủ động hội nhập sâu rộng thông qua các chương trình tiên tiến:
- Chương trình chuyển giao: Đã triển khai 34 bộ chương trình trọng điểm quốc tế từ Úc và Đức. Sinh viên tốt nghiệp các chương trình này có thể nhận đồng thời bằng của nước ngoài và bằng Cao đẳng của Việt Nam.
- Đa dạng hóa ngành nghề: Hiện có 897 ngành nghề trình độ trung cấp và 669 ngành nghề trình độ cao đẳng, bao phủ từ kỹ thuật, công nghệ thông tin đến dịch vụ, y tế,.
- Chuyển đổi số toàn diện: Đẩy mạnh mô hình trường học số, trường học thông minh. Ứng dụng CNTT mạnh mẽ trong quản lý tuyển sinh, đào tạo online và sử dụng các phần mềm mô phỏng hiện đại,.
4. Sự gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp
Doanh nghiệp không còn là đơn vị tuyển dụng đơn thuần mà đã trở thành "cánh tay nối dài" của nhà trường:
- Mô hình đào tạo kép: Nhà trường và doanh nghiệp phối hợp chặt chẽ, trong đó doanh nghiệp có thể tham gia giảng dạy đến 40% thời lượng chương trình.
- Hợp tác sâu rộng: Hơn 85% cơ sở GDNN đã ký kết với hơn 7.200 doanh nghiệp, tiếp nhận hàng trăm ngàn lượt học sinh thực tập mỗi năm. Các chuyên gia từ doanh nghiệp trực tiếp tham gia xây dựng chuẩn đầu ra và đánh giá năng lực người học,.
5. Giải pháp nâng cao chất lượng trong tương lai
Để tiếp tục nâng tầm GDNN, các giải pháp trọng tâm sẽ được triển khai đồng bộ:
- Chuẩn hóa đội ngũ giáo viên: Giáo viên THN dạy lý thuyết phải có bằng cử nhân trở lên, giáo viên dạy thực hành phải có bằng cao đẳng hoặc năng lực nghề phù hợp.
- Đầu tư cơ sở vật chất: Ưu tiên các ngành công nghệ cao như bán dẫn, kinh tế xanh, kinh tế số và đầu tư xưởng thực hành hiện đại sát với thực tế sản xuất,,.
- Cơ chế chính sách: Nhà nước có chính sách miễn, hỗ trợ học phí cho người học THN và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào GDNN thông qua ưu đãi thuế và tín dụng,,.
